‘राजा’ सहितको राष्ट्रवाद जरुरी

पछिल्लो समय ‘राजा’वादीहरुको सक्रियता बढेको छ । गत फागुन २५ गते पोखराबाट काठमाडौं फर्किनु भएका ‘राजा’ ज्ञानेन्द्र शाहलाई स्वागत गर्न उर्लेको जनसागरका कारण पनि राजावादीहरु हौसिएको अवस्था छ । उक्त दिन हजारौंको संख्यामा मानिसहरु स्वःस्फुर्त रुपमा स्वागतका लागि उभिएका थिए । राजा ज्ञानेन्द्र पूर्वनिर्धारित समयमा पोखराबाट काठमाडौं आई महाराजगञ्जस्थित आफ्नो निवास जाने कार्यक्रम थियो । उक्त समयमा मानिसहरु जम्मा भएर राजाको स्वागत तथा जयजयकार गरेका थिए । राजावादी भनिएका अर्थात देशमा राजतन्त्र चाहिन्छ भन्ने सबै समूहमा रहेका व्यक्तिहरु उक्त दिन एक लाममा थिए । राजावादी दल मानिएका राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी, रा.प्र.पा.नेपाल, दुर्गा प्रसाइँ समर्थित समूह लगायतका संस्थाहरुले आफ्नो बाक्लो उपस्थिति देखाएका थिए । राजाले यसका लागि आफ्नो तर्फबाट केही प्रयास नगरेको अवस्थामा जनस्तरबाट भव्य र सभ्य रुपमा स्वागत गर्ने कार्य भएको थियो । राजाको आगमनसँग कतिपयले त्यो बेला नै उहाँलाई नारायणहिटी राजदरबारमा लगी राखिने भन्नेसम्मको चर्चा गरेका थिए । यस्तो अवस्थामा कुनै अप्रीय घटना पनि हुन सक्ने अवस्था थियो । त्यसैले सरकारले त्यो दिन शान्तिसुरक्षाको व्यवस्था कडा पारेको थियो । नारायणहिटी दरबार पनि बन्द गरेको थियो । कुनै अप्रीय घटना उक्त दिन भएनन् पनि ।
उक्त दिनको घटनाक्रमले मुलुकमा रहेका गणतन्त्रवादीहरुको मुटुमा ढ्याङ्ग्रो ठोक्ने कार्य गरेको छ । नेकपा (माओवादी केन्द्र) का अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल समेत तराईमा चलिरहेको आफ्नो पूर्वनिर्धारित कार्यक्रम सकी काठमाडौं फर्किएका थिए । नेपाली कांग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवा जाने भनी तयारी भैरहेको धनगढी क्षेत्रमा टाँगिएका झण्डाहरु राजावादीहरुले हटाएका थिए । यसैगरी माहौललाई अन्दाज गरेर प्रधानमन्त्री खड्गप्रसाद शर्मा ओलीदेखि पूर्वप्रधानमन्त्री बाबुराम भट्टराईसमेतले आफ्ना धारणा राखी राजतन्त्र तथा राजावादीहरुको विरोधमा श्वर निकालेका छन् । यसरी सरकार वा गणतन्त्र पक्षधरहरु डराएको मानसिकतामा रहेको विश्लेषण हुन थालेको छ । उता, राजतन्त्र पक्षधरहरुमा भने उत्साह थपिएको छ । राजा चाहिन्छ भन्नेहरुले जनआन्दोलन नै गर्ने तयारी थालेका छन् । उनीहरुले राजावादी नेताको पहिचान बनाएका ज्येष्ठ नागरिक नवराज सुवेदीको नेतृत्वमा समिति नै बनाएका छन् । उक्त समितिले सबैलाई समेटी राजालाई गद्दीसिन बनाउने लक्ष्य लिएको छ ।
यसरी हेर्दा मुलुक राजावादी र गणतन्त्रवादीको कित्तामा ध्रुवीकृत हुने अवस्था देखिएको छ । राजालाई स्थापित गराउन सके मुलुकमा व्याप्त भ्रष्टाचारमा कमी हुने तथा सयौंको संख्यामा हाल बनेका कथित राजाहरुलाई विस्थापित गर्न सकिने चाह राजावादीहरुको रहेको छ । यसैगरी गणतन्त्रवादीहरुले भने राजालाई स्थापित गराउने कुनै कानूनी व्यवस्था नरहेको र त्यो संभावना नरहेको भन्दै आएका छन् । यस्तो अवस्थालाई हेर्ने हो भने मानिसहरुको झुकाव कता छ त भनी वौद्धिकवर्ग यसतर्फ विचार गर्दै रहेको अवस्था छ । दलहरुले गर्ने कार्यक्रमहरुमा शीर्ष नेताहरु जाँदा विभिन्न निकाय परिचालन गर्दा समेत सीमित कार्यकर्ताहरुको उपस्थिति हुने गरेको देखिन्छ । उता, राजा जाने वा सहभागी हुने कार्यक्रममा भने थेग्नै नसक्ने गरी जनसागर स्वः स्फुर्त रुपमा उर्लने गरेका छन् । मुलुकमा अहिले राष्ट्रवादको चर्चा पनि आफ्नै ढंगबाट गर्ने गरिएको छ । त्यसैले राष्ट्रवादको कुरा भारतको विरोध गर्नु मात्र होइन । कसैको विरोध गरेकै भरमा राष्ट्रवादी बनिने होइन । त्यसका लागि हरेक नेपालीमा आफ्नो राष्ट्रभक्ति देखिनु जरुरी छ । यो देशको निर्माणमा तात्कालिन राजाहरुको योगदान महत्वपूर्ण छ । त्यसैले गर्दा नेपालमा राणाहरुले समेत राजतन्त्रलाई जोगाएर राखेका थिए । पछिल्लो समय मुलुकलाई गणतन्त्रमा लाने कार्य जान अनजानमा भएको हो । त्यसैले राजासहितको राष्ट्रवादको चर्चा अहिले चलाउनु सान्दर्भिक नै देखिन्छ । राजा नेपालको एउटा शक्ति हो । बहुदलीय व्यवस्थाभित्र राजतन्त्र अटाउन सक्ने अवस्था छ । राजाको ठाउँमा राष्ट्रपति बनाउँदैमा समाधान वा चमत्कार निस्केको छैन । त्यसैले विस्थापित गराइएका राजा वा राजतन्त्र समेतको योगदानलाई कदर गरी नेपाली राष्ट्रवादमा राजालाई समेत जोडेर जाँदा विश्वमा नेपालीले शीर निहुराउनुपर्ने अवस्था नआउने देखिन्छ । त्यसैले विदेशीको नक्कल गर्ने वा विदेशमा यो व्यवस्था प्रचलनमा छ भनी नेपालमा पनि त्यही व्यवस्थाको प्रयोग गरिरहनु आवश्यक छैन । समय, परिस्थिति तथा नेपालको माटोलाई सुहाउने गरी त्यसमा पुनर्विचार गर्न सकिने अवस्था छ । त्यसैले मुठभेड निम्त्याउने भन्दा पनि राजासहितको प्रजातन्त्रको पक्षमा सोची सबै पक्ष फेरि गोलमेच सम्मेलन गरी नयाँ निकासको लागि लाग्नुपर्ने अवस्था आएको देखिन्छ । यसतर्फ सबैको ध्यान जानु जरुरी छ ।